Web Analytics Made Easy - Statcounter
به نقل از «جام جم آنلاین»
2024-05-05@23:16:50 GMT

کشف دیواری عظیم در محدوده‌ کرمانشاه

تاریخ انتشار: ۹ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۳۰۵۵۸۳

کشف دیواری عظیم در محدوده‌ کرمانشاه

به گزارش جام جم آنلاین از باشگاه خبرنگاران جوان، سجاد علی بیگی باستان‌شناس و سرپرست تیم بررسی باستان شناسی شهرستان سرپل ذهاب و استادیار دانشگاه رازی کرمانشاه از چگونگی کشف دیوار در حدود چهار سال قبل و همراه با گروه باستان‌شناس‌اش می‌گوید.

وی با بیان اینکه بخش‌هایی از این دیوار در محدوده شهرستان قصر شیرین در بررسی‌های سال ۱۳۸۴ توسط علی هژبری، باستان‌شناس، شناسایی شده بود، گفت : «سال ۱۳۹۴ تیمی از باستان‌شناسان ایرانی برای بررسی شهرستان سر پل ذهاب به غرب استان کرمانشاه رفتند که هدایت این تیم را من بر عهده داشتم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این بررسی باستان‌شناسی در بهمن و اسفند سال ۱۳۹۴در محدوده شهرستان سرپل ذهاب انجام شد و در حدود ۲۵ هزار هکتار از اراضی شهرستان را در حدود ۵۰ روز و با پای پیاده بررسی کردیم و در نهایت ۱۹۳ محوطه باستانی شناسایی شد که این «دیوار» یکی از آن‌ها بود.

این دیوار در غرب شهرستان سر پب ذهاب قرار گرفته است. ما بعد‌ها موفق شدیم که با جستجو در گوگل ارث و تصاویر ماهواره‌ای «کرونا»، امتداد دیوار را حتی در خارج از محدوده بررسی، شناسایی کنیم. یعنی هر چند حدود ۲۵ تا ۳۰ کیلومتر محدوده‌ی بررسی ما بود، اما تصاویر ماهواره‌ای به ما نشان دادند که این دیوار روبه شمال و روبه جنوب - که از محدوده بررسی خارج بود - ادامه پیدا کرده است. در واقع آن از شمال به کوه بمو در شهرستان ثلاث باباجانی و از جنوب تا نزدیک روستای «ژاو مرگ» در شهرستان گیلان غرب می‌رسید.»

وی با بیان این‌که طول دیوار بالغ بر ۱۱۵ کیلومتر بود و اگر امکان انجام پیاده ۱۵ کیلومتری هر روز وجود داشت، بررسی و دیدن این دیوار حدود ۱۰ روز طول می‌کشید، اظهار می‌کند: پیگیری‌های انجام شده نشان می‌دهد که دیوار به طرف شمال بعد از عبور از کوه «بمو» وارد اقلیم کردستان عراق می‌شود.

علی بیگی با تاکید بر فراهم نشدن فرصت برای پیگیری رسمی مسیر عبور دیوار در کشور عراق، گفت: با این وجود براساس پیگیری‌های غیر رسمی و در مذاکراتی که با باستان شناسان کردستان عراق داشتیم، متوجه شدیم که این دیوار در محدوده کردستان عراق هم ادامه دارد.

این باستان‌شناس با اشاره به وجود تعدادی استحکامات دفاعی در امتداد این دیوار مانند قلعه و دژ و ساخت‌وساز‌هایی که احتمالا به حفاظت و کنترلِ آمد و شد روی محدوده دیوار مربوط می‌شده‌اند، اظهار می‌کند: این مواردی در تصاویر ماهواره‌ای نیز به خوبی مشخص هستند. دژ‌هایی که قدمت‌شان حدودا به دوره‌های اشکانی و ساسانی برمی‌گردد، حتی می‌توان این قدمت را به دیوار نیز مرتبط دانست.

علی بیگی گفت: ما به عنوان مدارک باستان شناسی علاوه بر ساختار معماری برخی از آن قلعه‌ها که ویرانه‌هایشان وجود دارد، به قطعاتی از سفال به صورت پراکنده در کنار این بنا و داخل قلعه‌ها و در امتداد دیوار برخورد کردیم که نشان می‌دهد احتمالا دیوار باید در ارتباط با استحکامات دفاعی پیرامون خود باشد.

وی با تاکید بر این‌که اسنادی در دست نیست که از زمان ساخت دیوار اطلاعات دقیقی به باستان‌ شناسان بدهد، بیان می‌کند: یکسری مدارک تاریخی در اختیار داریم که نشان می‌دهد باید دیوار قدیمی باشد، مثلا در اسناد دوره عثمانی که به حدود هزار میلادی برمی‌گردد و مربوط به روابط مرزی ایران و عثمانی در دوره صفوی است یا در نقشه‌های قدیمی مانند «نقشه روابط ایران و عثمان» از این دیوار به عنوان «دیوار قدیمی» یاد شده است.

سرپرست تیم بررسی باستان شناسی شهرستان سرپل ذهاب با بیان این‌که در سال هزار هجری قمری، به این دیوار «دیوار قدیمی» می‌گفته‌اند، گفت: «با توجه به این مستندات، این دیوار باید بسیار قدیمی‌تر از حدود سال هزار قمری باشد. از سوی دیگر در ۱۸۵۰ میلادی یعنی ۱۷۰ سال قبل، یک نظامی معروف روسی به نام سرهنگ «چریکف» که مامور تعیین خطوط مرزی بین ایران و عثمانی است و قرار می‌شود مرز ایران و عثمانی را در محدوده‌ استان‌های امروزی کرمانشاه و کردستان ترسیم کند، می‌نویسد؛ «در راه بستر سر پل ذهاب به بغداد، بقایای دیواری پشته مانند وجود دارد که شبیه سنگری است».

این سند نشان می‌دهد که این دیوار باید ۱۷۰ سال قبل نیز قدمت زیادی داشته باشد، حتی مدتی این پرسش از سوی برخی باستان‌شناسان مطرح شد که ممکن است «این دیوار مرز ایران و عثمانی باشد»، اما وقتی خودشان در اسناد به عنوان قدیمی از آن یاد می‌کنند، قطعا قدمت آن قدیمی‌تر است.»

وی گفت: «از سوی دیگر وقتی آن‌ها این دیوار را به شکل سازه‌ای ویران شده و فرو ریخته می‌بینند، قطعا آن متعلق به زمان خودشان نیز نبوده است، بنابراین نشان می‌دهد دیوار قدیمی‌تر است، اما باز هم نمی‌توان دوره‌ای خاص برای آن تخمین زد.

هر چند ممکن است به کمک آن قلعه‌ها و سفال‌ها بتوانیم تاریخ دوره اشکانی و ساسانی را برای آن پیشنهاد دهیم، اما بحث دررابطه با تاریخ ساخت دیوار منوط به انجام کاوش‌های باستان شناسی است.»

استادیار دانشگاه رازی کرمانشاه با تاکید بر لزوم انجام بررسی‌های بیشتر روی این دیوار گفت: این دیوار را تا حدود ۳۰ کیلومتر از شهرستان سر پل ذهاب بررسی کردیم، اما بخش‌های دیگر را به صورت موردی مطالعه کردیم، بنابراین این روند نیاز به برنامه‌ای جامع دارد که تا از یک سو همه‌ی دیوار بررسی شود و از سوی دیگر کاوش‌های باستان شناسی برای روشن شدن ماهیت آن انجام شود.

علی‌ بیگی با بیان این‌که تردیدی در بزرگ و مهم بودن این دیوار نیست، افزود: با این وجود به نظر می‌رسد، این دیوار را باید در بافت باستان‌شناسی و تاریخی خود منطقه نیز بررسی کرد. اما از سوی دیگر مقایسه‌ی این دیوار با دیوار چین یا دیوار‌های تاریخی مانند گرگان زیاد منطقی نیست، چون هر کدام برای چشم‌اندازی متفاوت‌اند. یعنی از نظر علمی معمولا ترجیحی برای مقایسه‌ی آن‌ها با یکدیگر نیست.

وی افزود: به عنوان مثال بخش‌های عمده‌ای از دیوار گرگان در دشت کشیده شده یا این دیوار روی کوه‌ها قرار گرفته است، حتی مصالح دیوار گرگان عمدتا آجر است، اما مصالح این دیوار لاشه سنگ و در مواردی خرده سنگ و گچ است، بنابراین مقایسه‌ی آن‌ها با یکدیگر زیاد درست نیست.

علی‌ بیگی، اما درباره‌ علت مطرح شدن این کشف بعد از گذشت چهار سال از زمان کشف آن، گفت: «در سال ۲۰۱۹ مقاله‌ای در انگلیس منتشر کردم که در آن به مجله‌ی «لایو ساینس» مستند شد و در گزارش کشفیات باستان‌شناسی ۲۰۱۹ نیز این کشف، جزو کشفیات این سال مطرح شد، چون سال ۲۰۱۹ مقاله‌ی ما درباره‌ی این دیوار چاپ شد. حتی اگر این دیوار را ۵۰ سال قبل پیدا کرده بودیم و مقاله‌ی آن را امسال منتشر می‌کردیم دنیا امروز از آن به عنوان کشف سال ۲۰۱۹ خبردار می‌شد.

حتی چندین سال قبل که دندان انسان نئاندرتال از غار وزمه استان کرمانشاه کشف شد، چون باستان شناسان در طول یکی دو سال گذشته نتایج بررسی‌های‌شان را منتشر کردند، آن را به عنوان کشف ۲۰۱۸ – ۲۰۲۹ منتشر کردند.»

این باستان‌شناس، اما درباره‌ی علت انتخاب این دیوار به عنوان یکی از حیرت‌آورترین کشفیات باستان‌شناسی دنیا گفت: «ساخت این دیوار از اراده‌ی مردمان عادی و روستانشین و حتی اهالی یک شهر بیشتر بوده است؛ بنابراین آن احتمالا به واسطه‌ی یک حکومت و با برنامه مدونی ساخته شده است.

برای ساخت یک دیوار که حدود ۱۱۵ کیلومتر طول آن را ما دیدیم و دیواری که حداقل چهار متر ضخامت دارد، احتمالا میلیون‌ها متر مکعب سنگ استفاده شده است. این نیاز به یک ساماندهی و مدیریتی دارد که در زمان خود نیز پروژه‌ای بزرگ و مهم به حساب می‌آمد، به همین دلیل به نظر می‌رسد «لایو ساینس» این را به عنوان یک کشف مهم مطرح می‌کند.»

سرپرست تیم بررسی باستان شناسی شهرستان سرپل ذهاب، اما با اشاره به این نکته که تا کنون یک فصل بررسی و مطالعه باستان‌شناسی روی این دیوار انجام شده است، گفت: به دلیل انجام دیگر پروژه‌ها، درخواست ادامه بررسی باستان‌شناسی به پژوهشکده باستان‌شناسی نداده‌ام، اما قطعا اگر باستان‌شناسانِ متخصص و علاقمند دیگر قصد بررسی این محوطه را داشته باشند، با توجه به موضوع مهمی که در این باره وجود دارد، با هدایت پژوهشکده باستان‌شناسی می‌توانند تحقیقات خود را در زمینه دیوار آغاز کنند.

وی درباره‌ احتمال وارد شدن آسیب به این دیوار با توجه به بحران‌های طبیعی رخ داده در گذشته یا در صورت ادامه‌دار بودن آن در آینده، بیان می‌کند: به نظر می‌رسد فقط فرسایش طبیعی و مرور زمان به دیوار آسیب می‌زند، چون آن روی سه تیغ کوه‌ها یا روی دامنه‌ی برجستگی‌های طبیعی ساخته شده است پس از سیل و موارد دیگر در امان است و بعید به نظر می‌رسد به واسطه‌ی زلزله یا سیل آسیب دیده‌تر شود.

علی بیگی با تاکید بر لزوم تدوین برنامه‌ای مهم توسط وزارتخانه میراث فرهنگی برای این اثر تاریخی و مهم گفت: آن‌چه مهم است داشتن برنامه‌ای در سطح بین‌المللی برای این پروژه است؛ بنابراین باید پژوهشکده به صورت رسمی این موضوع را مطرح کند و یک تیم از باستان‌شناسان متخصص ایرانی کار را با هدایت پژوهشکده باستان‌شناسی آغاز کرده و مکاتبات مورد نیاز را با اداره باستان شناسی اقلیم کردستان انجام دهد.

این استادیار دانشگاه رازی کرمانشاه افزود: این تیم پژوهشی در همان زمان به صورت غیررسمی با باستان‌شناسان عراقی وارد بحث شد و با آن‌ها پرسش‌هایی مطرح کرد که ایا این دیوار به کوه بمو می‌رسد و بعد از آن امتداد دارد یا خیر؟ که آن‌ها نیز این پاسخ را دادند که امتداد دارد و حتی اعداد و ارقامی درباره‌ی مسافت آن گفتند، اما این که اطلاعات داده شده دقیقا متعلق به همان دیوار باشد و آیا ساختار‌های مرتبط با آن شبیه بخش‌های شناسایی شده در امتداد شمالی آن باشد یا خیر، باید باستان‌شناسان ایرانی خود آن‌ها را بررسی کنند تا قابل استناد شود .

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: کرمانشاه کرونا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۳۰۵۵۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بالاخره راز هرم جیزه کشف شد!

هرم بزرگ جیزه... سالانه میلیون‌ها گردشگر از یکی از هفت عجایب جهان باستان بازدید می‌کنند. اینکه چگونه هرم بزرگ ساخته شده، قرن‌ها موضوع بحث و تحقیق بوده است. خیلی‌ها شدیدا بر این تئوری باور داشتند که ساختِ این اهرام کار فرازمینی‌هاست. طبیعی است؛ وقتی علم درباره موضوعی به نتیجه نرسد، تئوری‌های دیگر شکل می‌گیرند.

وقتی درهای اسرارآمیز هرم بزرگ مصر باز شدند

خبر خوب این است، که لازم نیست منتظر بمانید تا زمان سفر اختراع شود تا از جواب آن مطلع شوید، چون این معما سرانجام حل شده! با ما همراه باشید...

چرا هرم بزرگ جیزه شگفت‌انگیز است؟

به گزارش زی‌سان معلم تاریخ مدرسه‌تان احتمالا، نظریه غالب درباره چگونگی ساخت اهرام بزرگ مصر را به شما گفته باشد. این نظریه چنین بود: صد‌ها مصری باستان تعداد زیادی سنگ آهک و گرانیت را به جیزه حمل کردند. آن‌ها ساخت‌وسازی انجام دادند که واقعاً عالی بود! اما این بار ما برای شما می‌گوییم که دقیقا این اهرام چطور ساخته شدند.

هرم جیزه، بلندترین سازه روی زمین است که بیش از ۳۸۰۰ سال پیش توسط انسان ساخته شد. این سازه از ۲.۳ میلیون بلوک سنگی تشکیل شده، که دقیقاً کنار هم قرار گرفته اند؛ آنقدر نزدیک که حتی یک تارِ موی انسان نمی‌تواند از بلوک‌های مجاور عبور کند!

این هرم بزرگ در ابتدا با سنگ آهک بسیار صیقل‌داده‌شده، پوشانده شده بودد. وقتی نور خورشید به این پوشش تابیده می‌شد، منعکس می‌گشت و این مکان مانند یک ستاره می‌درخشید. این نور آنقدر قوی بود که از ماه دیده می‌شد! متأسفانه سنگ‌های پوششی، به دلیل زلزله‌ای که در قرن ۱۴ اتفاق افتاده دیگر وجود ندارد. ما فقط می‌توانیم تصور کنیم که چقدر زیبا بوده است.

این هرم، بر خلاف اهرام دیگر، دارای معابر داخلی بود که هم به بالا و هم به پایین راه داشت. همچنین، این هرم هشت ضلعی است و با ستارگان کمربند جبار هماهنگ شده و به ستاره قطبی آلفا دراکونیس اشاره می‌کند.

هرم جیزه این دقیق‌ترین سازه‌ای است که تاکنون رو به شمال واقع شده است، آن هم درست در مرکز خشکی سیاره زمین.

همه این‌ها ثابت می‌کند که مردم در آن‌زمان تا چه حد مهارت بالایی داشته‌اند تا بتوانند این سازه را بسازند. برخی از دانشمندان که قرن‌ها پس از آن‌ها زندگی می‌کردند و برخی دیگر، هنوز اعتقاد ندارند تمدن‌های باستان بسیار باهوش و با استعداد بودند. شاید به همین دلیل است که این هرم بزرگ نظریه‌های بسیاری را به وجود آورده است...

هرم بزرگ جیزه واقعا چگونه و برای چه ساخته شده است؟

به گزارش زی‌سان؛ قطعاً شنیده‌اید که برخی از مردم معتقدند که این کار با کمک بیگانگان انجام شده است. نه تنها در مورد این هرم که درباره بسیاری از ساخت و ساز‌های بزرگ مانند استون هنج (Stonehenge) نیز همین نظریه وجود دارد.

اما نظریه‌های عجیب تری نیز وجود دارد که مربوط به هرم بزرگ است. مردم در قرون وسطی اروپا معتقد بودند که این اهرام برای ذخیره غلات ساخته شده اند.

در سال ۱۸۵۹ یک ناشر انگلیسی، به نامِ جان تیلور نتیجه گرفت که این هرم در واقع توسط بیگانگان یا مصری‌ها ساخته نشده، بلکه توسط خود حضرتِ نوح ساخته شده است!

تیلور محاسبات عمده‌ای انجام داده و حتی یک اصطلاح اندازه گیری خاص، به نامِ اینچ هرم نیز ابداع کرد که به گفته خودش تقریباً مشابه اینچ انگلیسی است.

یک ستاره شناس از اسکاتلند به نام چارلز اسمیت، چنان از نوشته‌های تیلور الهام گرفت که تصمیم گرفت تحقیقاتی را در این رابطه آغاز کند.. نتایج این تحقیقات، در سال ۱۸۶۴ به صورت کتابی ششصد و شصت و چهار صفحه‌ای منتشر شد. فقط تصور کنید که او چه مدت زمانی را صرفِ تحقیقات کرده است.

اسمیت اظهار داشت که اگر هرم را در اینچ هرم، اندازه گیری کنید می‌توانید به عنوان یک کتاب، تاریخچه آن را از گذشته و آینده زمین بخوانید. به‌‌عنوان مثال یک گالری بزرگ در اهرام با یک مسیر شیب‌دار وجود دارد.

در این مکان، تولد مسیح نشان داده شده و ۳۳ اینچ بعد از آن، مصلوب‌شدن عیسی مسیح به نمایش گذاشته شده است. این گالری در نقطه‌ای بین ۱۸۸۱ تا ۱۹۱۱ اینچ هرم به پایان می‌رسد. اسمیت معتقد بود که این به معنای سال‌های مصیبت بزرگ قبل از آمدنِ دوباره مسیح است.

برخی دانشمندان منشا مقدس هرم را به کلی انکار کرده اند. در سال ۱۸۸۴ مقاله‌ای در کنفرانسی در فیلادلفیا ارائه و در آن گفته شد که اهرام در اصل تپه بوده‌اند، از آن تپه‌ها به عنوان معادن سنگ استفاده می‌شود تا سنگ کافی برای بنا‌ها به‌دست بیاید. با گذشت زمان، تپه‌ها به شکل اهرام بریده شدند!

احتمالاً یکی از جالب‌ترین نظریه‌های ساخت اهرام مربوط به آسانسور است؛ چیزی که با قدرت ذهن انسان و ارتعاش صدا ارتباط دارد. در حمایت از نظریه، آسانسور صوتی به بلوک‌های سنگی کمک می‌کند تا از نیروی جاذبه سرپیچی کرده و از سطح زمین حرکت کنند!

بیگانگان؟ نوح؟ آسانسور؟ چه چیزی واقعاً هرم جیزه را ساخته است؟

پاسخ این سوال قرن‌ها به عنوان یک رمز و راز باقی مانده بود، اما اکنون حل شده است. اثبات جدیدی یافت شده که به ما می‌گوید چگونه مصری‌ها قادر به حمل ۲.۵ تن بلوک سنگ آهک و گرانیت، از فاصله ۵۰۰ مایلی برای ساخت مقبره فرعون خوفو در ۲۶۰۰ سال قبل از میلاد بودند.

فرعون برای ساخت اهرام پس انداز نکرد، آن‌ها بهترین معماران و مهندسان آن زمان را به عنوان مسئول ساخت استخدام کردند.

البته آن‌ها کار سنگین حمل سنگ را خودشان انجام ندادند و این وظیفه را به ارتش بردگان سپردند. این ارتش، باید یکصد و هفتاد هزار تن سنگ آهک را به محل ساخت و ساز می‌برد.

مهندسان دوره فرون چطور هرم جیزه را ساختند؟

طوماری کاغذی، در وادی الجارُف یافت شد که مدتی بعد روشن شد که یک دفتر خاطرات است؛ در این دفترچه که بیشتر شبیه به یک دفترچه ثبت است، روند ساخت هرم بزرگ، با تمام جزئیاتی که قبلا نمی‌دانستیم شرح داده شده است.

طبق این سند با ارزش باستان شناسی، کارگران، سنگ آهک را با قایق‌های چوبی از تورات به جیزه حمل می‌کردند. آن‌ها چندماه مشغول حمل و نقل بوده اند.

در ابتدای کار، معماران و مهندسان مجبور به ایجاد یک تغییر شدند، تا آب را از رود نیل هدایت کرده و از طریق کانال‌های مصنوعی آن را به سمت هرم هدایت کنند. سپس حمل و نقل سنگ آهک را از توراتِ پایین دست به محل ساخت و ساز آغاز کرده اند. این سفر حدود سه روز طول کشیده است.

اکنون سوال این است که در این سیستم هوشمندانه رودخانه آب مصنوعی که ساخته بودند کجا رفته؟ باستان شناسان می‌گویند که آن‌ها شواهدی از آن را در زیر فلات جیزه، جایی که کانال مرکزی در آن جریان داشت، پیدا کرده اند.

هفت گودال قایق نیز در اطراف هرم خوفو - در غرب و شرق آن - بین اهرام ملکه و دیگری در کنار معبد مرده، پیدا شدند.

حالا دیگر، راز هرم بزرگ برایتان یک معما نیست. می‌بینید که هیچ بیگانه‌ای به زمین نیامده تا آن را بسازد! بلکه همه چیز نتیجه انجامِ یک کار فوق العاده سخت بوده است. استفاده قایق‌ها چوبی برای ایجاد یکی از عجایب جهان باستان!

tags # مصر باستان سایر اخبار (تصاویر) این گوسفند غول‌پیکر چینی از پورشه هم گران‌تر است! قارچ‌های زامبیِ سریال آخرین بازمانده (The Last Of Us) واقعی هستند! (تصاویر) عجیب و باورنکردنی؛ اجساد در این شهر خود به خود مومیایی می‌شوند آخرین حسی که افراد در حال مرگ از دست می‌دهند، چه حسی است؟

دیگر خبرها

  • انواع مهتابی ال ای دی دیواری در الکتریکی آنلاین
  • کتاب «اسلام و مبانی حقوق بشر» نقد و بررسی می شود
  • برترین نقاشی دیواری سال 2023 ؛ بانوی نوازنده و خلاقیتی که نمایش می دهد(+عکس)
  • بالاخره راز هرم جیزه کشف شد!
  • استقرار گروه‌های مرمتی و باستان شناسی در نقش رستم
  • استقرار گروه‌های مرمتی و باستان شناسی در نقش ستم
  • استقرار گروه‌های پایش، حفاظت، مرمت و باستان شناسی در نقش ستم
  • استقرار گروه های پایش، مرمت و باستان شناسی در مجموعه باستانی نقش رستم
  • زن ها در ۷۵ هزار سال پیش این شکلی بودند! |‌ عکس | این زن در کوه های زاگرس زندگی کرده است
  • بررسی عملکرد شعب محاکم عمومی و انقلاب استان کرمانشاه